Uśmiechnięty młody pilot stoi przed spitfire’em. Samolot to autentyk z czasów II wojny, a pełnowymiarowa figura wykonana na podstawie archiwalnego czarno-białego zdjęcia przedstawia Franciszka Kornickiego, który walczył z Niemcami w dywizjonie 303, a później dowodził dywizjonem 308. W 2018 r. Polak został bohaterem wystawy przygotowanej na 100-lecie Królewskich Sił Powietrznych w londyńskim muzeum lotnictwa. Wybrało go ponad 300 tys. internautów i czytelników „The Daily Telegraph”. Przypomina o tym, że Polskie Siły Powietrzne były istotną częścią Royal Air Force. I to niemałą – w latach 1940–47 przez PSP przewinęło się ponad 17 tys. osób.
Złotą legendę zgarnęli oczywiście piloci biorący udział w największej batalii lotniczej II wojny – Bitwie o Anglię. I nic dziwnego, skoro związane z olbrzymim wysiłkiem zwycięstwo w niej zmusiło Hitlera do zmiany planów. Walczyło w tej bitwie 145 Polaków. Uznaniem są otoczeni zwłaszcza piloci myśliwców. Ci, którzy podejmowali podniebne pojedynki i malowali na kadłubach samolotów czarne krzyże symbolizujące kolejnych zestrzelonych wrogów. Oni skupiają uwagę i podziw, o nich kręci się filmy (na ekrany weszły niedawno dwa najnowsze: „Dywizjon 303. Historia prawdziwa” i „303. Bitwa o Anglię”), wystawia musicale („Piloci” w Teatrze Roma).
Poświęcając asom myśliwskim główną część tego wydania, nie zapominamy jednak o innych; prezentujemy pokrótce wszystkie polskie dywizjony, ich historię i dokonania. Piszemy o pilotach bombowców, których loty nad Francję i Niemcy wiązały się z tak olbrzymimi stratami własnymi, że nazywano te misje rzezią; o lotnikach wożących nad Polskę cichociemnych, docierających ze zrzutami dla AK i powstania warszawskiego. Za każdy użyczony im do walki samolot, część zamienną i wystrzelony pocisk Polacy mieli płacić. Rząd na uchodźstwie, chcąc zachować niezależność swojej armii i odsunąć podejrzenie, iż to wojsko najemne, podpisał z Brytyjczykami umowę stanowiącą, że koszty utrzymania PSP zostaną pokryte z kredytu „udzielonego przez rząd Jego Królewskiej Mości”. Jednak po wojnie cały dług wojskowy obliczony na ok. 107 mln funtów Anglicy umorzyli.
Nie byłoby wspaniałych chłopców bez ich maszyn. Dlatego hurricane’y i spitfire’y także są ważnymi bohaterami tej opowieści. Stosowane w nich rozwiązania konstrukcyjne decydowały niejednokrotnie o sukcesie i przeżyciu.
Zadania militarne to jedna (w czasie wojny ważniejsza) strona historii, ale jest i druga, bardziej osobista: temperament i osobowość bohaterów, ich życie codzienne wśród Anglików, a w końcu niełatwe powojenne wybory: powrót do kraju czy emigracja, ze wszystkimi tego konsekwencjami. Staraliśmy się, pokazując żołnierzy, nie zapominać, że byli także zwykłymi młodymi ludźmi. Ta opowieść niesie wiele emocji.
Zapraszamy do lektury
JOLANTA ZAREMBINA Redaktor wydania
LESZEK BĘDKOWSKI Redaktor Pomocników Historycznych
JERZY BACZYŃSKI Redaktor naczelny POLITYKI
