Nr7/19
Niemcy w Polsce, Polacy w Niemczech 1914 – 1947 to wiodący temat, powiększonego do 88 stron numeru sierpniowego. Autorami są wybitni specjaliści od tej tematyki z obu krajów. We wstępie od redakcji czytamy: Pierwsza połowa XX w. była najtragiczniejszym okresem w dziejach relacji Polaków i Niemców, w bieżącym numerze chcielibyśmy się przyjrzeć losom tych, którzy znaleźli się miedzy młotem a kowadłem, usiłując się przystosować do tej sytuacji.
Numer otwiera tekst Pawła Brudka o okupacji niemieckiej w czasie I wojny: w sierpniu 1915 r. Niemcy wkroczyli do Warszawy. Do Polaków odnosili się z nieufnością, ale uważali ich za potencjalnie cennych przeciwników Rosji. Żydów postrzegali jako obcych, ale przyjaznych.
Prof. Krzysztof Ruchniewicz w dwóch artykułach przygląda się sytuacji obu mniejszości etnicznych w czasach między dwoma światowymi wojnami.
Prof. Wojciech Morawski z SGH w tekście Polsko–niemieckie relacje ekonomiczne w okresie miedzywojennym porządkuje podstawowe fakty, które dla niektórych czytelników będą zaskakujące: Niemcy zabiegały o rozwój wymiany w nadziei, że powiązania gospodarcze przełożą się na sojusz polityczny. W 1938 r. zgodziły się udzielić kredytu inwestycyjnego. Jeszcze w 1939 r., mimo narastającego kryzysu politycznego, rozmowy na tematy gospodarcze toczyły się pomyślnie.
Peter Loew z Uniwersytetu w Darmstadt analizuje motywacje migracji między oboma krajami w dwudziestoleciu miedzywojennym.
Jan Daniluk w swym artykule stwierdza: W 1920 r. proklamowano Wolne Miasto Gdańsk, takie rozwiązanie miało zażegnać konflikt o to sporne terytorium i umożliwić pokojową koegzystencję obu narodów, w praktyce jednak stało się zarzewiem nieustających napięć między Berlinem a Warszawą.
Dylematy tożsamości Mazurów i Ślązaków analizują Rafał Żytyniec i Kai Struve.
Tomasz Chinciński w swym artykule Przymusowe wysiedlenia Polaków przez Niemców pisze: że stanowiły one próbę realizacji nazistowskiej ideologii. Były elementem polityki Hitlera.
O dwóch diametralnie różnych postawach części obywateli Rzeczypospolitej w tekstach Tomasza Markiewicza Warszawiacy niemieckiego pochodzenia w obronie ojczyzny podczas drugiej wojny i Stephana Lehnstaedta Volksdeutsche w Generalnym Gubernatorstwie.
O polityce komunistycznych władz powojennej Polski wobec Niemców piszą Marek Łuszczyna i Ingo Eser.
W dodatku 100 lat polskiej techniki wojskowej , który powstaje pod patronatem Polskiej Grupy Zbrojeniowej - Tomasz Matuszak analizuje funkcjonowanie polskiego przemysłu zbrojeniowego czasów II RP pod kątem importu i eksportu broni. Eksport zaczął rozwijać się na dobre w połowie lat trzydziestych dlatego : zaraz po klęsce wrześniowej zastanawiano się nad przyczynami tej spektakularnej porażki. Wśród wielu pytań pojawiał się wątek sprzedaży polskiego uzbrojenia – jeszcze wiosną i latem 1939 r. Polska sprzedawała zagranicę sporo sprzętu wojskowego. Czy eksport polskiego uzbrojenia był jedną z przyczyn klęski w 1939 roku?
W dodatku Pieniądz i społeczeństwo na ziemiach polskich Piotr Guzowski przygląda się społeczeństwu I RP w kontekście obiegu pieniądza w dwóch wymiarach: wśród warstw uprzywilejowanych i chłopów. Polecamy zwłaszcza analizę przeprowadzoną przez Autora w tekście Chłopi i pieniądze w dawnej Polsce. To temat mniej znany ze względu na szczupłość źródeł : zasoby pieniężne ludności chłopskiej nie były duże, choć w zupełności wystarczały do normalnego funkcjonowania w warunkach Pierwszej Rzeczypospolitej. Pozwalały też na zgromadzić niewielki kapitał inwestycyjny. Możemy powiedzieć, że choć większość chłopów nie potrafiła pisać, to potrafiła liczyć, zwłaszcza pieniądze!
Przypominamy, że trwa konkurs z nagrodami związany z tym dodatkiem, które powstaje we współpracy z Narodowym Bankiem Polskim
